Դերասան Գևորգ Գրիգորյանը ֆեյսբուքյան իր էջում ծավալուն գրառում է կատարել՝ անդրադառնալով Արցախյան 44-օրյա պատերազմին, իր հորն ու մորը։
«Այս գիշեր վերջին անգամ ինձ տեսա անցած տարի, վերջին անգամ ընկերոջս, Վահե Քոչարի համերգին, ուժեղ ուրախացա, խմեցի, ու ոչ մի բան էս աշխարհում չէր խանգարում, ամեն ինչ իր տեղում էր, ես սիրահարված էի ու երազանքներով լցված, հրաշք աղջիկ, հզոր ընկերներ, իսկ առավոտ ամեն ինչ կսկսի պայթել, ու այն «ես» էլ հետ չեմ գա։ Նոր «ես» կծնվի։ Պատերազմի ավարտից հետո կսկսեմ մեկը մյուսի հետևից սխալներ գործել, կկորցնեմ նրանց, ում ընկեր ու ընտանիքի անդամ եմ համարել, սիրված լինելը չեմ գնահատի, ինձ կտամ ցավերին, կորուստներին, հիշողություններին ու կսկսեմ քարշ տալ օրերս գետնով։ Բայց հենց այս օր էլ ես սկսում եմ ուղղել սխալներս, հենց էս պահից, անվերջ փորձել եմ հասկանալ, թե ինչ պիտի արվի որ բոլոր կորուստները զուր չլինեն, ու հանգել եմ էն մտքին, որ պետքա ուղղակի սխալները ուղղել, բոլորը, հերթով։
Վերջին անգամ եմ դիմում քեզ, անծանոթ հայրենակից, բախտակից, վերջին անգամ խոսքով եմ դիմում, խնդրանքով, վեր կաց, էլ արցունք չկա, էլ ավել ցավալու տեղ չկա ու էս ամենը չի վերջանալու եթե ինքդ չկանգնացնես։ Վեր կաց, մենք նոր ճանապարհ ենք սկսում, երկար ու բարդ, խելագառվելու ժամանակմերում ենք ապրում, պատմական ժամանակներում, մեզ հետո ինչ-որ ձև հիշելու են, մեզանից ինչ-որ բան ժառանգելու են, մեզ նայում են մեզ հաջորդողները, մեզանից օրինակ են վերցնում, ու վստահ եմ ասում, մեզանիցա կախված մենք կմնանք պատմության մեջ վասակներ թե Վարդաններ։ Անպատիվ գոյատևումը, կյանքի օրերը ամեն ինչի հաշվին երկարացնելը երբեք չի կարա լինի տղամարդու ընտրություն, մահը պարտություն չի, այ դայա պատմությունը ցույց տվել, մահը բոլորիսա սպասում անխուսափելիորեն, երդվում եմ, բոլորս ենք մի օր մեռնելու,ու բացարձակ պարտադիր չի դա լինի ծերությունից, դա մենք ի զորու չենք կանխատեսելու, բայց ես քեզ խնդրում եմ, արի պատվով ապրե՛նք, արի չամաչե՛նք մեր գոյությունից, կռվելով պարտվելը ամոթ չի, հանձնվելնա ամոթ, վախենալը ամոթ չի, վախը չհաղթահարելնա ամոթ, քո տան մեջ ստրկացած, վիզը ծուռ ու չորեքթաթ ապրելնա ամոթ։
Համարյա վատահ եմ շատերի մոտ ինքնագովազդի տպավորություն կթողնի ասածս, թքած, հիմա դա ինձ վերջին հերթինա հուզում, մոռացեք անունս, մոռացեք որ ճանաչել եք, ու մի հիշեք թե ովա սա կիսում ձեզ հետ։ Ես ձեզանից մեկը, նույն ազգից, նույն բոյի, նույն քաշի, նույն բակից, նույն խաղերը խաղացած, նույն դասարանից, նույն քաղաքից մեկն եմ, մենք նույն խմորից ենք:
Ես ապրելով ու շոշափելի օրինակով ցույց կտամ, թե ո՞նց կարելիա ամեն ինչի վրա խաչ քաշել ՝ կարիեռա, աշխատանք, հոբբի, «ազատ» ժամանակ, վայելքներ ու անհոգություն, և կենտրոնանալ մի բանի վրա՝ Տեր կանգնել Տանդ, երբ Տան դուռը բացա ու անտեր, իսկ թշնամիները ընկածին չեն գթալու, վստահ եղեք, կտրորեն կանցնեն։ Օգնեք, ծառայեք, ով ինչով կկարողանա, օրը մի ժամ, շաբաթը մի ժամ, կապ չունի։ Մի քարը ՝ ուղղակի քարա գետնին, 10000000 քարը իրար վրա դրված – ամրոց: Ես դա կանեմ ծայրահեղական մեթոդով, որ ցույց տամ դրա հնարավոր լինելը, բայց ձեզանից կխնդրեմ ընդամենը մարդա մի քար, ու որ ոչ մեկ չասի – ծանրա, չեմ կարա։ Կարաս, ուղղակի չես ուզում, ալարում ես, վախենում ես, մտածում ես քեզ չի կպնի, թքած ունես, հիասթափված ես, կոտրված ես, էլ ուժ չկա։
Ես քո պես մեկը, քեզանից մի հատ, մի քանի միլիոնի մեջ, ես քեզ ասում եմ, ԿԱՐԱՍ, չեմ կարա չկա, կա չեմ ուզում։
Սուգը ու ողբը թեքեք դեպի ուժ, թող լինի վրեժ, թող էդ ցավը նպատակ պարգևի, ոչ թե ծնկի բերի, թող կատաղությամբ ու հաստատակամությամբ լցնի, դուրս եկեք խեղճի, պարտվողի, մեղկի կաշվից, սևը թող մնա, բայց ի նշան կռվի ու պայքարի։ Նման ճնշված ու խեղճացած հաղթողներ չեն լինում, հաղթեք ձեզ, ձեր ցավը, տառապանքի դեմ անզորությունը ու թշնամին ծնկի կգա։ Տղեքը հաղթանակի համար են գնացել, հարգու՞մ եք իրանց, մի դարձեք իրանց հակապատկերը, թույլ ու անկարող։ Հարգու՞մ եք, իրանց ճամփեն կիսատ մի թողեք։
Մորս։
Ինքը կարողա չասի, բայց հաստատ իմ համար ուրիշ ճակատագիր կուզեր, ես Մորս առաջ շատ հարցերում եմ մեղավոր, ու այդ բոլոր հարցերը եղել են դատարկ, էժան ու կենցաղային, ու հիմա էլի Մորս ցավացնելու եմ, բայց էս անգամ գիտեմ գոնե ինչի համար։ Էս անգամ ես իրան կպահեմ անվերջ լարվածության մեջ, ու ոչ մեկ չասի « մերս, հերս, քուրս, ախպերս»։ Ունեմ մեկ մեծ քույր, երկու փոքր, և երկու փոքր եղբայր։ ու դա անասունի գլխաքանակ չի, ամեն մեկը իր տեղում անգինա ու անփոխարինելի։
Մամաս թեկուզ անհամաձայն լինի, կռվի հետս, նեղանա ու համոզի, իրա սկզբունքներին դեմ բաներ ասի, ինքը իրա ասածին կամ ապրածին հակասի՝ մեկա, մենք երկուսս էլ նույն կարծիքի ենք, Հայրենիքից թանկ ոչինչ չկա, ստրկությունից ու նվաստացումից վատ ոչինչ չկա։ Ինչքան էլ էմոցիոնալ պոռթկման մեջ Մաման կասի-« մի անգամ ես ապրում էշի մեկը, գնա ապրի, ինչի ես պարտադիր ուզում էշ նահատակ լինես էս անասունների համար» մեկա, ինքը իրա Երևանը չփոխեց ուրիշ տեղի հետ, չնայած հավատացնում եմ ուներ ու ունի հնարավորություն, ու հիմա իրան մեղավորա զգում, որ ես նենց եմ, ոնց կամ։ Մամ ջան, դու ինձ շատ բան ես տվել, անհաշվելի շատ, բայց ամենակարևորը՝ դու ինձ սովորացրել ես երբեք վախեցած ու փախած չապրել, որ թեկուզ մենակ լինես, բայց արդարության համար պետքա կռվել, թասիբի համար պետքա կռվել, որ էս Երկիրը մերնա, որ Վարդևանյան Վահագնա իսկական ուժեղ տղեն, ոչ թե բիլ գեյթսը, մնացած ամեն ինչ կենցաղա, ժամանակավոր, անարժեք ու սուտ։ Մենք ժամանակավոր հյուրեր ենք, ու ոչինչ չենք տանելու մեր հետ, էս ամենը կա, որովհետև մարդիք գնալուց թողել են մեզ, իսկ մի բան տալու համար քեզ մի բանից պիտի զրկես, դու ամբողջ կյանքդ ապրել ես մեր համար, ապագայի համար, քեզ զրկել ես ամեն ինչից, որ մեր կապրիզները իրականացնես, ես քեզ հիմա նոր սկսում եմ հասկանալ, ապագան ներկայից կարևորա, դու ու քո նման մարդիք են երկնակամարը տանում իրանց ուսերի վրա, դու քեզ զրկել ես, որ ես ունենամ, ու ես ամեն ինչ ունեցել եմ, իսկ հիմա իմ հերթնա։ Մենակ կներես, որ դա անում եմ ապագայի համար այլ ոչ հենց քո, էդ ապագայում դու էլ կաս, երբեք մենք չգիտենք թե «թելը» որտեղ կկդրի, բայց ես էլ, դու էլ գիտենք, որ թելը անպատիվ ձգողները մենակ ամոթ են թողնում որպես ժառանգություն, ու ոչ մի փող ու պաշտոն դա չի մաքրում։ Ես ուղղակի գիտեմ մի բան, իմ գերդաստանից ոչ մեկը էլ չի ընտրելու Դեզ Զորի ճամփեն, մենք կամ կապրենք մե՛ր տանը, մե՛ր Հայրենիքում ազատ, կամ կմեռնենք, սաղ թե մեռած էս հողը մեզ տիրություն կանի:
Հիշում եմ, մոտ 20 տարի առաջ, երբ Արցախից հետ եկաք Հայրիկի հետ, դու անվերջ, տարիներ շարունակ, մինչև հիմա, պատմում ես դրա գեղեցկության մասին, ասում ես «Ավետյաց երկիրնա», ու հա դու ճիշտ էիր, եթե դրախտ կա, Արցախը դրախտից պոկված, ներքև ընկած Սուրբ հողա, ու ես արգելում եմ քեզ մեղավոր զգալ դրա համար, դու ինձ ամենակարևորն ես տվել էս կյանքում, սովորացրել ես սիրել, կարևորը անկարևորից տարբերել, ունենալ արժեքներ, լինել սկզբունքային, իհարկե էդ հարցերում քեզ ու պապային հասնելու համար դեռ երկար ճամփա ունեմ, բայց երդվում եմ, ինչքան էլ ծանրա եղել կյանքում, ինչքան էլ անտանելի, հենց էդ ձեր ներարկած լույսնա ինձ միշտ ուղղորդել, իսկ սերը դա հենց լույսա, մեր գոյության միակ լույսը։
Ես գիտեմ, որ ինչ արել եմ կիսատ եմ թողել կյանքում, հազար զբաղմունք փոխել, առանց ափսոսանքի, բայց ինձ հիմա սերնա շարժում, իսկական սերը, ու էս ճամփեն ես կիսատ չեմ թողնի, իմ Հայրենիքը սկսվումա քեզանից: Ես երբեք քեզ չեմ կարա վերադարձնեմ պարտքս, տասը կյանք չի հերիքի, ցավացրածը հետ չեմ վերցնի, ու կարողա ավելացնեմ, բայց չի լինելու էս աշխարհում մի տեղ ու իրավիճակ, որտեղ դու իմ համար կամաչես ու գլուխդ կկախես։ Անթերի ոչ մի բան չկա, ես էլ քո թերի զավակն եմ։ Բայց էդ մի բանը կարամ խոստանամ։
Սենց եմ գրում, որովհետև ուրիշ ձև չեմ կարեցել մտքերս հավաքեմ ու ամեն ինչ ասեմ, մտածել եմ ծիծաղալու կթվամ, չհասկացված կլինեմ, կամ էմոցիոնալ թվալուց եմ ամաչել, բայց ինչ-որ Մորս երբեք չեմ ասել, ասեցի հիմա։ Ավելացնելու բան չկա երևի Մամ ջան։
Ես չգիտեմ անկեղծ ինչ զավակ եմ եղել, երևի ավելի շատ պռոբլեմատիկ, չգիտեմ ինչ ընկեր եմ եղել, ինչ ամուսին կամ զուգընկեր, բայց ես վերջ եմ դնում կիսատությանը!
Ոչ մի ուղղություն ցույց չեմ տա, չեմ հորդորի, կոչեր չեմ անի,ես ուղղակի ինքս կքայլեմ նոր ճանապարհով, չքայլված, անհայտ, դուք հետքերով կգտնեք ճամփեն։ Մենակ խնդրում եմ, մենակ չթողնեք։ Չէ՛, չեմ վախենում, ուղղակի գիտեմ, որ մեզ շատ քարեր են պետք։
Տնից լավ տեղ չկա։
Չգիտեմ, զուգադիպությամբ, թե չէ, սեպտեմբերի 27 ին, այսօր, կլինի հրամանս։ Հայրս երբ իմացավ ժամեր առաջ, (ինքը ֆբ-մբ չի կարդում), գլուխը կախեց, իրան հատուկ, ծանր ու հզոր շնչեց, ու ասեց – Ես ուրախ եմ։ Ինքը երբեք շռայլ չի եղել զգացմունքներ ցույց տալու հարցում, բայց գիտեմ, որ խորնա ապրում ու զգում։
Հորս մասին շատ բան չեմ ասի, ինքը իրա գիծը միշտ ուղիղա գծել, Աստված,Հայրենիք։ Ոչ ինձ, ոչ փոքր եղբորս չի խնայել կռվի դաշտում, ու ես գիտեմ՝ ինքը երկուսիս կյանքն էլ կտար Արցախի համար, չնայած,
որ իրանը կտար մեր համար, ու եթե պետք լիներ կրկնել, կաներ անվերջ անգամներ։ Տենց են սիրում Հայրենիքը, տենց են պահում Հայրենիքը։ Հերս եղելա, կա ու կմնա իմ համար Հերոսական էն կերպարը, որին կարելի ձգտել միշտ, չհասնել, բայց գոնե մոտենալ:
Հեր ջան, անվերջ պատասխանատվություն ու պատիվ եմ համարում կրել Հայոց Բանակի Համազգեստը։
Պատիվ ունեմ»,- գրել է դերասանը։
